Sinasos, Osmanlı döneminde inşa edilen en önemli kilise olan Konstantin Eleni (Helena) Kilisesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Bu kilise, Mübadele öncesi Pazar yeri olarak bilinen bir yerde bulunmaktadır. Basilika planlı kilisede beşik tonoz, üç nef ve üç apsis bulunmaktadır ve batıda açık bir avlu bulunmaktadır. Kilisenin batı cephesindeki giriş kapısının üzerinde, Yunan harfleriyle yazılmış mermer taş üzerinde sekiz satırlık bir kitabe bulunmaktadır. Bölgede başka hiçbir örneği bulunmayan bu yazıt şu şekilde yazılmıştır: “Putperestlerin ardından gelen kutsal kraliyet, sadık Konstantin ve Helena’nın tapınağıyım. Sultan Ahmet döneminde kısmen inşa edildim. Sultan Abdülmecid döneminde gerekli şekilde dekore edildim. Ünlü Pasios’un başrahipliği döneminde, Sinasos topluluğunun çabaları ve harcamalarıyla 1729 yılında temellerinden inşa edildim. 1850 yılında onarıldım.”
Bu yazının etrafında sarı ve koyu mavi bitki ve meyve motifleri görülürken, geometrik süslemeler de girişi süslüyor. Giriş kapısının üzerindeki cephenin üst kısmında, ortadaki pencerenin etrafında kabartmalar bulunmaktadır. İki ejderha ortada başlarını kaldırmış şekilde karşılıklı dururken, sol tarafta melek Seraph ve sağ tarafta kartal figürü bulunmaktadır. Diğer cephelerde ise 1850 ve 1851 yazıları kabartma olarak kesilmiştir. Binanın iç güneydoğu cephesi kaya üzerine oyulmuş ve düşük tavanlı bir alana açılmaktadır. Bu alanda insanlar gece geçirebilir ve iyileşme için dua edebilirlerdi. Kilisenin duvarlarında taş malzeme kullanılmıştır ve tuğla ve oyma tekniğiyle inşa edilmiştir. Kapı, tavan ve pencere elemanlarında ahşap ve demir malzemeler kullanılmıştır. Binanın iç duvarlarında boya izleri olsa da figürlü duvar resmi tespit edilememektedir.
Kilisenin inşasıyla ilgili çeşitli efsaneler bulunmaktadır. Bilindiği gibi, Hristiyanlar 1453’ten (Konstantinopolis’in fethi) 1839’da Tanzimat Fermanı ile Hristiyan vatandaşlara kilise inşa özgürlüğü verilene kadar yeni kiliseler inşa edememişlerdir. Bu bilgi, Konstantin Eleni Kilisesi’nin inşa hikayesini etkilemektedir. Serafim Rizos’un bir açıklamasına göre, kilise şu şekilde bugünkü halini almıştır: 1700’lerde, kilisenin bulunduğu yerde küçük bir kilise bulunuyordu ve kilise yeniden restore edilmeliydi. O zamanlar Osmanlı devleti Hristiyanlara kiliselerini inşa etmeleri için seksen gün vermişti. Ancak, “Kara” olarak bilinen Serafim Rizos’un dedesi olan dedesi çabalarıyla köydeki tüm Hristiyanlar eski kiliseyi yıkmak ve yeni bir kilise inşa etmek için harekete geçti. Yeni kilise inşa edilebilmesi için halk gerekli malzemeleri temin etti ve bir fermanla kilise seksen günde inşa edildi. 1850’lerde köy halkının topladığı parayla kilise onarıldı. Serafim Rizos’un bilgileri yazıtla örtüşmektedir.
Konstantin Eleni Kilisesi, Pazar günü ayinleri ve bayramlarının yanı sıra okul etkinlikleri, piskoposun misafirlerini karşılama törenleri, sultanın sağlığı veya ordunun başarısı için yapılan dualar gibi etkinlikler için de kullanılıyordu. Bugün ziyarete açık olan kilise, çeşitli kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
Kilisenin Tarihi
Konstantin Eleni Kilisesi, Mustafapaşa köyünün merkezi çarşısında bulunmaktadır. Giriş kapısının üzerindeki yazıt 1729 yılında Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılmış ve Sultan Ahmet’in saltanatı sırasında 1829 yılında ve Sultan Abdülmecit döneminde 1850 yılında onarılmıştır. Konstantin Eleni Kilisesi ziyaretçilere açıktır ve iyi durumdadır. Haziran 2010’da, Patrik Bartholomeos’un yönettiği büyük bir Ortodoks ritüeli gerçekleştirildi. 1895 yılında, fresklerle süslenen kiliseye bir çan kulesi eklenmiştir. Ancak, bu resimler zamanla kaybolmuştur. Pürüzsüz kesilmiş taştan inşa edilen kilise, bir bazilika planına sahiptir. Giriş kapısının üzerindeki yazıt ise şu şekildedir: “Ben en kutsal kraliyet ailesinin kilisesiyim; Sultan Ahmet I döneminde Konstantin ve Helena’nın saltanatı sırasında inşa edildim. Abdülmecit I döneminde dekore edildim ve ünlü Paisios piskopos olduğunda, Sinasos halkının çabaları ve harcamalarıyla 1792 yılında tamamlandım. 1850 yılında onarıldım.”
Ziyaret İmkanı ve Tanıtım
Konstantin Eleni Kilisesi’ni ziyaret etmek isteyenler için küçük bir giriş ücreti bulunmaktadır. Kilisenin yapısı sütunlardan oluşmaktadır. Konstantin Eleni Kilisesi stok fotoğrafları ve görselleri, çeşitli fotoğraf ve video arşivlerinde bulunabilir. Bu görseller, kilisenin mimarisi ve tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için harika bir kaynak olabilir.
Sonuç
Konstantin Eleni Kilisesi, Sinasos’un önemli kiliselerinden biri olup Osmanlı dönemi mimarisinin güzel bir örneğini temsil etmektedir. Kilisenin tarihi ve mimari detayları, ziyaretçilere benzersiz bir deneyim sunmaktadır. Kilisenin bugün kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapması, bölgenin zengin kültürel mirasının bir parçası olarak değerini artırmaktadır. Konstantin Eleni Kilisesi’ni ziyaret ederek bu tarihi yapıyı keşfetmek, Sinasos’un zengin tarihine ve kültürel dokusuna bir yolculuk yapmak anlamına gelmektedir.
